SPECULATORIA

SPECULATORIA

apud Tertullian. l. de Corona mil. c. 1. caliga dicta est, cum ait: Speculatoriam morosissimam pedibus absolvit; de militis Christiani exauctoratione loquens, cui inter alia militaie insignia etiam caligae detrahebantur. Usus est hâc voce Tertullianus, quod in militia id genus erat militum, qui praecipue ad hoc erant instituti, ut, quemadmodum Festus ait, Hostilia silentio perspicerent; a verbo speculor, dicti Speculatores, qui Graecis ὀπ῀ρες, σκοποὶ, et κατάσκοποι. Unde quibus illi urebantur caligis, Speculatoriae appellatae sunt. ita et Sueton. c. 52. ubi varios Caligulae refert habitus, Modo, inquit, in crepidis vel cothurnis, modo in Speculatoria caliga. Calceamentum nempe significans, quô Speculatores caligati, speculatum exploratumque ibant. Sunt tamen, qui apud Tetullianum malint legere Spiculatoria, voce, a spiculatoribus et spiculo, deductâ, Sed vereor, inquit Balduinus, ne iis nimia sit corrigendi prurigo. Stat enim suus apte sensus, cum utrobique speculatoriam legimus: ut nil necesse sit aliam lectionem comminisci. Potest autem caliga Speculatoria quoque dici, quod, qui in ea consistebant, velut in specula quadam positi viderentur, indeque possent longius speculari. Quod certe Caligarum suadet compositio: Nam alte a solo editas fuisse earum soleas, hinc aestimare licet, quod cum saepe loca lutô limôque infesta militibus essent traicienda, iis dubio procul opus fuit altiore calceatu, quo istiusmodi loca facilius pervaderent. Et sane clavi illi crebri ac acuti, qui caligis suffigi solebant, quam in iis altitudinem agnoscimus, non obscure arguunt, ob quod ipsum graves erant caligae ac morosae, unde morosissimas Tertullianus Speculatorias hasce vocavit. Vide Balduin. praef. l. de Calceo Veter. c. 13.